Η αρχιτεκτονική και το ζήτημα της ένταξης

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής οργανώνει διημερίδα μελέτης με θέμα «Η αρχιτεκτονική και το ζήτημα της ένταξης» που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή και Σάββατο 13 και 14 Οκτωβρίου 2017 στο Μουσείο Μπενάκη οδού Πειραιώς. Η παρούσα αποτελεί πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή στην διημερίδα.

Αντικείμενο της διημερίδας είναι η διερεύνηση των τρόπων παρέμβασης στο δομημένο περιβάλλον, το ζήτημα της ένταξης νέων κτιρίων ή συνόλων στον μητροπολιτικό και αστικό χώρο και κυρίως σε εκείνον των ιστορικών πόλεων και παραδοσιακών οικισμών. Πώς σχεδιάζουμε σε σχέση ή και σε διάλογο με το ήδη υπάρχον, είτε πρόκειται για το περιβάλλον έντεχνης αστικής οικοδόμησης είτε για εκείνο της λεγόμενης ανώνυμης αρχιτεκτονικής; Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που οφείλουμε -αν οφείλουμε- να λάβουμε υπόψη τόσο για μια επιτυχημένη συμβίωση του καινούργιου με το παλιό στους οικισμούς, όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος και της διαβίωσης στις μεγάλες πόλεις;Το ζήτημα είναι όλο και περισσότερο επίκαιρο και αποτελεί διαρκές αντικείμενο έρευνας τόσο διεθνώς όσο και στο ελληνικό περιβάλλον. Πώς είναι δυνατή η προσέγγιση του «ιδανικού της ένταξης» σε μια εποχή όπως η σημερινή, μέγιστης εκφραστικής ελευθερίας και ενός σύγχρονου σχεδιαστικού ήθους που αποδέχεται πλέον ως «κοινή κληρονομιά» εκείνη του μοντέρνου κινήματος αλλά επεκτείνεται σε χειρισμούς πρωτότυπους, προσωπικούς και πάντα διαφορετικούς, βασισμένους στη χρήση των νέων υλικών και στις όλο και πιο εξελιγμένες δυνατότητες της οικοδομικής τεχνολογίας; Πώς εξασφαλίζεται σήμερα η αρχιτεκτονική δημιουργικότητα και ταυτόχρονα η προστασία και αρμονική ανάπτυξη του περιβάλλοντος των πόλεων και των παραδοσιακών οικισμών; Πώς γίνεται σήμερα αντιληπτή η έννοια του «πνεύματος του τόπου» και τί ακριβώς καλούμαστε να διασώσουμε, σε έντεχνο ή σε ανώνυμο περιβάλλον;Είναι θεμιτή η εξασφάλιση απόλυτης σχεδιαστικής ελευθερίας ή είναι προτιμότερη η θέσπιση περιορισμών έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επιθυμητή ένταξη; Ο χαρακτήρας του αστικού περιβάλλοντος –έντεχνου και ανώνυμου– είναι πεπερασμένος, ως ένα αυτοτελές έργο τέχνης, ως ένα είδος «ιδανικής πόλης», ή ως ζωντανός οργανισμός έχει αναπόφευκτα χαρακτήρα δυναμικής εξέλιξης; Αν ισχύει το τελευταίο, ποιοι –μπορεί να– είναι οι κανόνες που ρυθμίζουν την εξέλιξη αυτή; Πώς σχολιάζονται σε αυτή την περίπτωση οι μηχανισμοί ελέγχου σε διεθνές και εθνικό πλαίσιο;Πρόκειται εντέλει για το «μέλλον του παρελθόντος» μας, που δεν αφορά ωστόσο μόνο τα μνημεία, τους ιστορικούς πυρήνες και τους οικισμούς, αλλά και τον χαρακτήρα και τη βιωσιμότητα, φυσική και πολιτισμική, των πόλεών μας.

Στην διημερίδα θα συζητηθούν τα παρακάτω θέματα:Σχεδιασμός παράδοση και προστασία / Έντεχνο ιδίωμα και ενότητα του παραδοσιακού / Πρόκληση των «μορφολογικών κανόνων» / Πειρασμός της τουριστικής σκηνογραφίας / Δόμηση εκτός σχεδίου / Ακαμψία των αρχαιολογικών νόμων και παρεξηγήσεις της προστασίας / Οικουμενικότητα της ένταξης ως ζητήματος σύνθεσης.

Προθεσμία υποβολής περιλήψεων σχετικά με το θέμα είναι η Δευτέρα 22 Μαΐου. Οι περιλήψεις πρέπει να είναι της τάξης των 300 λέξεων, ενώ πρέπει να περιλαμβάνεται και σύντομο βιογραφικό σημείωμα 100 λέξεων (ενδεχομένως με την υπόμνηση κάποιας ενδεικτικής δημοσίευσης). Οι εισηγήσεις στην διημερίδα μπορούν να είναι και ομαδικές. Η παρουσίαση των εισηγήσεων δεν θα μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 15-17 λεπτών. Η οργανωτική επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα επιλογής κατά την κρίση της, των καταλληλότερων εισηγήσεων, με δεδομένη τη συνολική διάρκεια διεξαγωγής της διημερίδας. Η ανακοίνωση της οργανωτικής επιτροπής προς όλους όσους υποβάλουν περιλήψεις δεν θα είναι μεταγενέστερη της Τρίτης 6 Ιουνίου 2017. Θα επιδιωχθεί επίσης η έκδοση των πρακτικών της διημερίδας.

Διεύθυνση επικοινωνίας της διημερίδας και αποστολής περιλήψεων: entaxi.eia@gmail.com

Οργανωτική επιτροπή της διημερίδας: Ανδρέας Γιακουμακάτος, Σταύρος Γυφτόπουλος, Άρης Ζαμπίκος, Αλέξανδρος Ζώμας, Αγνή Κουβελά, Τάσος Κωτσιόπουλος, Σοφία Τσιράκη.