2η Biennale νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων

Κανείς, υποθέτω, δεν θα αμφισβητούσε πως η αρχιτεκτονική παίζει ένα σημαντικότατο ρόλο στη ζωή μας, αφού διαμορφώνει τους χώρους μέσα στους οποίους τελούνται οι λειτουργίες και αναπτύσσονται οι σχέσεις του κοινωνικού βίου και, επιπλέον, αποτελεί την πιο εύγλωττη έκφανση των ιδεών και των αξιών από τις οποίες αυτή εμφορείται. Δυστυχώς όμως σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, η αρχιτεκτονική ως δημιουργική δραστηριότητα βρίσκεται στον τόπο μας περιθωριοποιημένη. Και είναι καθήκον όλων μας - του κοινού, των αρχιτεκτόνων και, βεβαίως, της πολιτείας - να την αποκαταστήσουμε στη θέση που δικαιωματικά της ανήκει. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής ιδρύθηκε με αποκλειστική φιλοδοξία να συμβάλει σε αυτή την αποκατάσταση, οργανώνοντας εκδηλώσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην τόνωση του ενδιαφέροντος για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, στην ανάπτυξη κριτικού διαλόγου για ζητήματα αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης και, γενικά, στην εξύψωση της αρχιτεκτονικής παιδείας, με το ευρύτερο νόημα του όρου. Ανάμεσα στους προγραμματικούς στόχους του Ινστιτούτου κεντρική θέση κατέχει η προβολή της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής και, προπάντων, του έργου των νέων δημιουργών που οι προσπάθειές τους αξίζουν να ενθαρρυνθούν. Και δεν είναι διόλου τυχαίο που το Ινστιτούτο εγκαινίασε τη δραστηριότητά του, τον Δεκέμβριο του 1995, με μια έκθεση που ονομάσαμε A΄ BIENNALE Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων. Ο τίτλος μας δέσμευε για την επανάληψή της εκδήλωσης κάθε δυο χρόνια, που γνωρίζαμε πως δεν θα ήταν εύκολη. Ωστόσο, η εξαιρετικά ευμενής υποδοχή της πρώτης εκείνης έκθεσης από το αθηναϊκό κοινό αποτέλεσε ένα πρόσθετο κίνητρο να εντείνουμε τις προσπάθειές μας, άστε να φανούμε συνεπείς. Γι’ αυτό και νιώθουμε ιδιαίτερη ικανοποίηση που παρουσιάζουμε, με ολιγόμηνη μόνο καθυστέρηση τη B ΄ BIENNALE Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων.

Σε σχέση με την πρώτη, η δεύτερη τούτη έκθεση χαρακτηρίζεται από τρεις καινοτομίες, που οφείλονται σε εισηγήσεις του νέου συναδέρφου στον οποίο είχαμε αναθέσει την επιμέλειά της, του Πάνου Δραγώνα. Η πρώτη είναι ότι η έκθεση αυτή τη φορά κινείται γύρω από ένα θεματικό άξονα, τη σχέση της αρχιτεκτονικής με την πόλη - σχέση που, εδώ και τριάντα χρόνια, βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς αρχιτεκτονικού προβληματισμού. Η δεύτερη είναι ότι δεν παρουσιάζονται μόνο εκτελεσμένα έργα , αλλά και μελέτες που δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί ή που δεν πρόκειται να υλοποιηθούν. Οι καινοτομίες αυτές, που είχαν βέβαια ανακοινωθεί στη δημόσια πρόσκληση για την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής, είναι κατά κάποιο τρόπο αλληλένδετες. Ο εμπλουτισμός των εκθεμάτων και με σχεδιαστικές προτάσεις ενδεικνυόταν λόγω της φύσης του θέματος και, επιπλέον, εξισορροπούσε τους περιορισμούς που αυτό επίβαλλε στις δυνατότητες συμμετοχής. Η τρίτη, τέλος, καινοτομία αφορά στη σύνθεση της επιτροπής, στην οποία εμπιστευτήκαμε την επιτροπή των έργων και των μελετών που θα παρουσιάζονταν. Την επιτροπή αυτή, που ήταν πλέον, πενταμελής, αποτέλεσαν αρχιτέκτονες ηλικιακά πλησιέστερα προς τους κρινόμενους :

• Nίκος Θεοδοσίου
• Καλλιόπη Κοντόζογλου
• Αγνή Κουβελά
• Χρίστος Παπούλιας
• Ντίνος Σπυριδωνίδης

.
Γενικά, επιδιώξαμε να δώσουμε τον λόγο στις νεώτερες γενιές συναδέλφων. ΄Ετσι, και στον κατάλογο τούτο κλήθηκαν: ο επιμελητής ν’ αναπτύξει το σκεπτικό του, τα μέλη της επιτροπής συλλογικά και, όσα θέλησαν, ατομικά να εξηγήσουν τα κριτήρια με τα οποία έγινε η επιλογή ή να εκθέσουν τις απόψεις τους, καθώς και τρεις νέοι αρχιτέκτονες:

• Ελένη Κωστίκα
• Μέμος Φιλιππίδης
• Χαρίκλεια Χάρη

να τοποθετηθούν ως προς το θέμα της έκθεσης. Φυσικά, η ίδια ευκαιρία δόθηκε και σε όσους αρχιτέκτονες από τους συμμετέχοντες στην έκθεση θέλησαν να διατυπώσουν τη δική τους άποψη. Ελπίζω οι δυο δημόσιες συζητήσεις που θα πλαισιώσουν την έκθεση να συμπληρώσουν αυτές τις γραπτές καταθέσεις μ΄ ένα ζωντανό διάλογο.
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσοι συνέβαλαν και συμπαραστάθηκαν στη προσπάθειά μας να πραγματοποιήσουμε αυτή την εκδήλωση. Καταρχάς τους πολυάριθμους συναδέλφους που ανταποκρίθηκαν στη δημόσια πρόσκλησή μας και υπέβαλαν έργα και μελέτες τους γνωρίζοντας πως ο αριθμός εκείνων που θα επιλέγονταν τελικά δεν μπορούσε παρά να είναι σχετικά περιορισμένος, αλλά και εκείνους που δέχτηκαν να αναλάβουν ως επιτροπή την ευθύνη της αξιολόγησης και της τελικής επιλογής, διακινδυνεύοντας την αμφισβήτηση των αποφάσεών τους. Ευχαριστίες οφείλονται επίσης στους συγγραφείς των κειμένων που περιλαμβάνονται στο κατάλογο. Ο Πάνος Δραγώνας, που επωμίστηκε το βάρος να επιμεληθεί την οργάνωση της έκδοσης και την έκδοση του καταλόγου, αξίζει κάθε έπαινο όχι μόνο γιατί δούλεψε με ενθουσιασμό, αλλά και γιατί συνέβαλε αποφασιστικά στη σύλληψη και στον σχεδιασμό του όλου εγχειρήματος. Την ευθύνη για την παρακολούθηση του εγχειρήματος και την επίλυση των αναφυόμενων προβλημάτων είχε από μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου μας ο Γενικός Γραμματέας του Ηλίας Κωνσταντόπουλος. Η συμβολή του στην επιτυχή ολοκλήρωση της προσπάθειας υπήρξε ουσιαστική.
Η B ΄ BIENNALE Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί χωρίς την οικονομική ενίσχυση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, που εξαρχής στήριξε τον θεσμό, και της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Για μια ακόμα φορά ο Δήμος Αθηναίων αποδέχθηκε πρόθυμα να φιλοξενήσει την έκθεση και τις συζητήσεις στο Πνευματικό Κέντρο του. Και στους τρεις φορείς το Ινστιτούτο παραμένει ευγνώμον για τη συμπαράστασή τους.

Σάββας Κονταράτος
Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής