Norwegian National Opera and Ballet - Μια έκθεση για τη νέα όπερα του Όσλο στην περιοχή Bjørvika

Σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Νορβηγίας και το Νορβηγικό Ινστιτούτο.

Αρχιτέκτονες: Snøhetta

Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Νορβηγικού Υπουργείου Εξωτερικών και των Νορβηγικών Πρεσβειών της Αθήνας και του Λονδίνου, όπου παρουσιάστηκε το 2008. Επιμελητής της έκθεσης είναι ο νορβηγός αρχιτέκτονας Knut Opperud.
Το 2000 το νορβηγικό γραφείο Snøhetta κέρδισε τον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το νέο κτίριο όπερας στο Όσλο, που αποπερατώθηκε το 2008. Το έργο απέσπασε το βραβείο ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe 2009. Η έκθεση παρουσιάζει τη βραβευμένη μελέτη των Snøhetta και περιγράφει πώς το εννοιολογικό περιεχόμενο του διαγωνισμού διατηρήθηκε στη διάρκεια της υλοποίησης ως το τελικό κτίριο. Με τον ισχυρό της χαρακτήρα, τη χρήση απλών υλικών αλλά και την προσβασιμότητά της ως δημόσιος χώρος –ειδικά με την μαρμαρεπένδυτη ‘τοπιοροφή’– ο όπερα έχει ήδη γίνει εικόνα της πόλης και δημοφιλές μέρος για συναντήσεις των επισκεπτών αλλά και των κατοίκων της νορβηγικής πρωτεύουσας. Η όπερα βρίσκεται στο θαλάσσιο μέτωπο και είναι το πρώτο βήμα για τις νέες σχεδιαστικές μεταμορφώσεις από τη ζώνη του λιμανιού ως ένα μοντέρνο
τμήμα του Όσλο που θα φιλοξενήσει κτίρια εμπορίου και κατοικίας. Το έργο βασίζεται σε τρεις αρχές:

Ο Τοίχος-κύμα
Η όπερα και το μπαλέτο είναι νέες μορφές τέχνης στη Νορβηγία. Αυτές οι μορφές τέχνης αναπτύσσονται σε διεθνές επίπεδο. Η χερσόνησος της Bjørvika είναι μέρος μιας πόλης-λιμανιού, που ιστορικά αποτελεί σημείο συνάντησης με τον υπόλοιπο κόσμο. Η γραμμή που διαιρεί τη γη ‘εδώ’ και το νερό ‘εκεί’ είναι μαζί ένα πραγματικό και συμβολικό όριο. Το όριο αυτό υλοποιείται ως ένας μεγάλος τοίχος στη γραμμή συνάντησης του εδάφους και της θάλασσας, της Νορβηγίας και του κόσμου, της τέχνης και της καθημερινής ζωής. Αυτό είναι το όριο όπου το κοινό συναντά την τέχνη.

Το Εργοστάσιο
Μια λεπτομερής έκθεση αποτέλεσε τη βάση για τον διαγωνισμό. Οι Snøhetta πρότειναν ότι τα παραγωγικά τμήματα της όπερας θα έπρεπε να υλοποιηθούν ως ένα αυτόνομο κέλυφος, ένα ορθολογικά σχεδιασμένο ‘εργοστάσιο’. Το εργοστάσιο αυτό θα έπρεπε να είναι λειτουργικό μαζί και ευέλικτο τόσο κατά τον σχεδιασμό όσο και στη μελλοντική χρήση. Η ευελιξία αποδείχτηκε πολύ
σημαντική στη φάση του σχεδιασμού: ένας μεγάλος αριθμός χώρων διαμορφώθηκε σε συνεργασία με τον τελικό χρήστη. Αυτές οι μετατροπές βελτίωσαν τη λειτουργικότητα του κτιρίου χωρίς να επηρεάσουν την αρχιτεκτονική.

Ο Τάπητας
Η προκήρυξη του διαγωνισμού όριζε ότι το κτίριο της όπερας όφειλε να είναι υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητας και θα έπρεπε να είναι μνημειακό στην έκφρασή του. Για να ικανοποιηθεί η απαίτηση της μνημειακότητας υιοθετήθηκε η εξής ιδέα: η έννοια της αλληλεγγύης, της κοινοκτημοσύνης, της εύκολης και ανοιχτής πρόσβασης για όλους. Για την επίτευξη της μνημειακότητας βασισμένης σε αυτές τις αρχές, επιδιώξαμε να κάνουμε την όπερα προσβάσιμη με την ευρύτερη δυνατή έννοια, διαμορφώνοντας έναν ‘τάπητα’ από οριζόντιες και κεκλιμένες επιφάνειες πάνω από το κτίριο. Αυτός ο τάπητας πήρε μια σύνθετη μορφή, συσχετισμένη με το αστικό τοπίο. Η μνημειακότητα επιτυγχάνεται με την οριζόντια εξάπλωση, όχι με την καθετότητα. Η εννοιολογική βάση του διαγωνισμού, και το τελικό κτίριο, είναι μια σύνθεση αυτών των τριών στοιχείων: του τοίχου-κύματος, του εργοστάσιου και του τάπητα.